woensdag 28 maart 2012

Wanneer Wende zingt; een recensie


“Wat een mooie recensie van het optreden van Wende Snijders in de Osse Lievekamp in mei 2010. Heeft u deze al ergens gepubliceerd? “ Dat antwoordde het management van Wende mij als reactie op mijn artikel over het optreden van de Nederlandse singer-songwriter in Oss in mei 2010. 

Reacties op Linked In vertelden me dat ook de recensie hen had geraakt. Mensen schreven: de recensie heeft me zeer ontroerd; het waren de woorden die mij tekort schoten om de prachtige avond te beschrijven en your review makes me sad I have missed her this time!

Van de week toen ik de tekst weer eens tegenkwam, viel het kwartje. Bloggenderwijs is de ideale plek om de tekst ook aan anderen te laten lezen. Daarom is hier mijn recensie van een buitengewoon optreden.

Wende Snijders ontketent Brelliaanse furie

“Stop! “riep de man in het publiek in een futiele poging de storm die Wende Snijders heet te bezweren. Hij wilde het gebiedend laten klinken, maar het klonk meer gepijnigd. Wende was midden in een verhaal hoe zij haar moeder met een mes om het leven bracht en in een pan kookte. Het was slechts een onderdeel van de voorstelling die de artieste haar verbouwereerde publiek in de Lievekamp in Oss op 25 mei voorschotelde. Hier regeerde niet de schoonheid als muze, maar werd het publiek gevloerd door rauwheid, vervreemding, stress en angst.

Maar toch in al die furie, schijnbaar rechtstreeks afgetapt van haar antecedent Jacques Brel, waren poëtische glinsteringen herkenbaar. Onzegbaar mooi was het duet van de zwarte schaduw van Wende met een in witte jurk gekleed jong meisje dat in bibberig zwart/ wit op het filmdoek geprojecteerd werd. Snoeihard was de met elektrische gitaar en bouwvakakkoorden ondersteunde pijnkreet. Opgejaagd en herkenbaar was haar verhaal over een nachtmerrieachtige poging om in een supermarkt zo maar eens wat nootjes te kopen.

Zo smeet Wende Snijders op piano, gitaar, traporgeltje en synthesizer de gejaagdheid, stress en eenzaamheid van de moderne mens haar publiek tegemoet. Alles met een fenomenale stem en in rake liedjes. Geen Franse chansonvertolkingen meer, maar vrijwel alles in het Engels. Ook dat zal menig francofiele bezoeker op het verkeerde been gezet hebben. Terwijl deze voorstelling meer Jacques Brel was dan welke Brelcover dan ook had kunnen zijn. Het verbijsterde publiek in Oss was als aan de stoel genageld en kwam pas los bij het tweede open doekje. In een enkele toegift op haar schets van het moderne leven gaf Wende de lijm waarmee ze haar publiek de manier gaf om al die rauwheid te verwerken. “Het komt misschien niet allemaal goed, maar vergeet niet dat ik van je houd.”

donderdag 8 maart 2012

Indianenverhaal

Waarom worden de oorspronkelijke bewoners van Amerika eigenlijk nog steeds Indianen genoemd? Terwijl ze helemaal niet uit Indië komen. Natuurlijk, het kwam in het begin door die arme Columbus die er een continentje naast zat. Maar waarom is dat nooit echt gecorrigeerd? En hoe erg is dat eigenlijk? Dit zijn nu van die vragen die mij als journalist/tekstschrijver niet meer loslaten.

Ik heb eerst zelf eens rond gekeken en daarna de ‘kwestie’ aan de Onze Taal-groep van Linked In voorgelegd. Hier een (geredigeerde) samenvatting van mijn onderzoek en van de leukste reacties. Iedereen bedankt voor het meedenken over een leuke vraag.

Kennelijk hebben wij nooit veel reden gezien iets anders te zoeken, ondanks dat ‘Indiaan’ niet juist is. Dat gebeurt overigens wel vaker. We noemen African Americans gewoon negers en Inuits onverminderd Eskimo’s. In de VS en Canada zijn Negro en Eskimo bepaald niet ‘die feine englische Art’.

Indianen krijgen tegenwoordig soms het politiek correcte oorspronkelijke bewoners van Amerika om de oren. De letterlijke vertaling van Native Americans. Een Linked In-reactie merkte op dat Amerika daarmee lijkt toe te geven dat ze het land van de Indianen gestolen hebben. Zonder nu daar nu direct de consequentie aan te verbinden dat terug te geven. Fascinerende gedachte.

Eigenlijk is Indiaan een soort verzamelnaam, stelt een andere Linked in genoot. Beter lijkt het de stam als aanduiding te gebruiken, Bijvoorbeeld Apache, Navajo of Cheyenne. De yanks spreken zelf ook wel van American Indians om hen te onderscheiden van Indiase Indiërs. (Bent u daar nog?) Gelukkig zijn de Indiërs die zich Indonesisch kunnen noemen. Zij ontspringen deze dans.

Moet er eigenlijk wel een andere naam komen? Iedereen weet wie we er mee bedoelen. En het is niet kwetsend bedoeld. Zo zijn de meeste Indianen in bijvoorbeeld Suriname best tevreden met dit stempel. Niks aan het handje, vinden zij. Slechts een enkeling staat op “inheemsen”.

Belangrijker nog dan de neutrale woordenboekomschrijving is de gevoelswaarde die in ‘Indiaan’ zit. Pas als die negatief of kwetsend zou zijn, ontstaan de problemen. En die lijkt er niet te zijn.

Als we verstandig zijn, maken we dus maar geen probleem van de ‘Indiaan’. Het is een woord met een eigen geschiedenis, maar zonder kwetsende bijbedoeling. Indiaan is dus niet correct, maar het hoeft niet krampachtig veranderd te worden. Cowboytje en Indiaantje spelen hoeft dus gelukkig niet verboden te worden. Hoewel, nu we het er over hebben, hoe kwetsend is de aanduiding cowboy eigenlijk?